Angstmotivatie
De eerste is ‘angstmotivatie’. De ‘doe dit of je vliegt eruit’ benadering. Angst motivatie is de meest eenvoudige manier van motiveren. Met motiveren wordt hier bedoeld iemand zo ver krijgen dat hij een taak voor je uitvoert. Deze vorm van motiveren is gebaseerd op intimidatie en macht. De machtspersoon is vaak niet in staat op andere manieren te motiveren en kan alleenop deze manier zijn mensen aan het werk houden. Het resultaat is enerzijds dat de medewerkers het werk wel uitvoeren, anderzijds dat zij innerlijke woede opbouwen richting hun leidinggevende.
Dit resulteert in de situatie “Wanneer de kat van huis is, dansen de muizen op tafel.”
Vaak is hierdoor sprake van een neerwaartse spiraal. De manager met zijn ‘angstmotivatie’ wordt naar zijn gevoel bevestigd in zijn overtuigingen. Als hij er niet is, doet niemand wat, dus is het nodig om ze hard aan te pakken. Het is in deze situatie moeilijk voor de leidinggevende om in te zien dat hij deze situatie mede zelf heeft gecreëerd en in stand houdt.
Angstmotivatie komt vaker voor dan we op het eerste gezicht waarnemen. Het gebeurt soms heel subtiel. De negatieve gevolgen of straf wordt niet altijd uitgesproken, maar is er wel. Bijvoorbeeld geen periodieke salarisverhoging of bonus.
Angstmotivatie begint vaak al bij de opvoeding. Daarin is het zelfs heel gebruikelijk. Een kind moet iets doen. Als het kind niet luistert, wordt het naar zijn kamer gestuurd. Hoewel angstmotivatie de laagste motivatievorm is, kunnen we niet stellen dat deze methode onbruikbaar is. Er zijn situaties denkbaar waarin deze vorm het laatste middel is, bijvoorbeeld wanneer andere methoden niet werken. Een goed voorbeeld is een situatie waarin een medewerker een machtsstrijd aangaat met zijn leidinggevende. Omwille van de duidelijkheid kan het dan nodig zijn dat de leidinggevende met harde hand duidelijk maakt wie de eindeverantwoording draagt.